Özel Öğrenme Güçlüğü Destek Eğitim Programı

Zekâsı normal ya da normalin üstünde olan bireylerin, standart testlere göre yaş, zekâ  düzeyi ve aldığı eğitim göz önünde bulundurulduğunda okuma, matematik ve yazılı anlatım düzeyinin beklenenin önemli ölçüde altında olmasıyla tanısı konulan bir bozukluktur.

Okuma alanında “disleksi”, yazma alanında “disgrafi”, matematik becerilerinde “diskalkuli” ve sözel olmayan alanda “dispraksi”dir. Çocuk, bu Özel Öğrenme Güçlüğü çeşitlerine ait semptomlardan sadece birini gösterebilirken, semptomlar farklı kombinasyonlar (disleksi + disgrafi; disgrafi + diskalkuli gibi) halinde de görülebilir.
Okul Öncesi Dönemde Belirtiler
· Geç konuşma, telaffuz/artikülâsyon sorunları,
· Kısıtlı kelime bilgisi; isimlendirme/hatırlama ile ilgili güçlükleri,
· Temel kelimeleri karıştırma,
· Temel kavramları öğrenmede (özellikle sınıflandırma ve sıralama becerileri ile ilgili) güçlükler (renk, sayı, haftanın günleri, benzerlik, farklılık…)
· Kelimeleri ters söyleme ya da hecelerin yerini değiştirme (teşekkür→tekeşşür; beşiktaş→bekiştaş; mavi→vami…)
· Konuşurken benzer sesleri karıştırma (f/v; m/n; b/m…),
· Gecikmiş el tercihi,
· İnce motor becerilerde (özellikle resim ve çizimlerle kendini gösteren), öz bakım becerilerinde ve sosyal becerilerde güçlükler/gelişimsel gecikme,
· Koordinasyon güçlükleri (ip atlama, bisiklete binme),
· Zaman – mekân – yön ile ilgili güçlükler (dün/bugün/yarın, inmek/çıkmak, ayakkabıları ters giymek, kitabı ters tutmak),
· Sözlü yönergeleri alma ve uygulamada güçlük,
· Dikkat ve konsantrasyon güçlükleri.
İlköğretim dönemi sorunların artık okulla birlikte daha da belirgin olduğu zamandır. 
    Bu dönemde gözlemlenen semptomlar;
· Yaşıtlarına kıyasla düşük akademik başarı, inişli çıkışlı performans,
· Sayı/sembol/harf/ses kavramlarını anlamada ve ilişkilendirmede güçlükler,
· Geç okuma; hatalı/yavaş okuma,
· Uzun/yeni kelimeleri okumada ve okuduğunu anlamada ve anlatmada güçlükler,
· Benzer görünüşteki harf, rakam ve sembolleri karıştırma (b/d/p/g; noktalı harfler; 6/9; +/x…),
· Okurken ve yazarken benzer sesteki harfleri karıştırma (f/v; m/n; b/m…),
· Okurken ve yazarken hecelerin yerini değiştirme (ve/ev; gibi/bigi…),
· Okumada kelimelerin sonunu yanlış söyleme/uydurma, satır atlama,
· Okuma ve yazıda harf, hece, sözcük atlama, ters çevirme, ekleme, birleştirme, uydurma,
· Okunaksın/yavaş/karmaşık/ters yazı; bakarak yazmada ve diktede zorlanma,
· Yazılı ifade güçlükleri,
· Dağınık defter düzeni; imla ve noktalama hataları (büyük-küçük harf); bozuk satır düzeni (yukarı ya da aşağı kayan); uygun büyüklükle yazamama,
· Matematik sembollerini, kavramlarını ve geometrik şekilleri öğrenmede zorlanma, karıştırma,
· Matematikte eldeleri unutma, işleme ters taraftan başlama, işlem yapmadan doğrudan sonucu yazma,
· Özellikle çarpım tablosunu, kesirleri, grafikleri, ölçüm ve olasılıkları öğrenmede güçlük,
· Saat, zaman, tarih kavramlarını öğrenmede zorluk,
· Sıralama becerileri, yönergeleri takip etme ve organizasyon yapma ile ilgili güçlükler,
· Kısa süreli dikkat aralığı; konsantrasyon ve bellek güçlükleri.
Ergenlik Dönemi ve Yetişkinlerde Belirtiler
· Derste not tutmada zorluk,
· Dinlediğini/okuduğunu kavramada güçlük,
· Bellek güçlükleri,
· Konularda önemli olan noktaları belirleyemeyip gereksiz ayrıntılar içinde kaybolma,
· Yetersiz kelime bilgisi ve edinilmiş bilgi,
· Çalışmaya başlayamama; çalışırken çok çabuk dağılma; dikkatsizlik,
· Noktalama ve imla hataları,
· Düşük hızda ve yetersiz nitelikte okuma, yazma,
· Okunaksız, hatalı yazı,
· Düşünce ve ifadelerini organize etme, planlama, özetleme ve düzenlemede zorluk,
· Yabancı dil öğrenmede zorluk,
· Bilgiler arasında ilişki ve hiyerarşi kurma güçlükleri,
· Soyut kavramları anlamada zorluk,
· Okuma/yazma/matematiğe karşı ilgisizlik, isteksizlik,
· Zamanı kullanamama,
· El-göz koordinasyon güçlükleri,
· Yön bulamama,
· Organizasyon güçlükleri (dağınıklık, randevuları kaçırma, plan yapamama),
· Sıralama güçlükleri (kelime, fikir, dosya, sözlük…)

Tüm bu belirtilere ek olarak yaşanan akademik zorluklara paralel olarak gerçek potansiyellerini gösteremediklerinin farkında olan çocukların, tekrarlanan başarısızlık sonucu motivasyonları düşer, öz güvenleri incinir, aile, okul, sosyal ilişkileri hasar görür, sıklıkla duygusal sorunlar ve davranış bozuklukları gözlemlenir. Ergen ve yetişkin Özel Öğrenme Güçlüğü vakalarında “ben kendimi ifade edemiyorum”, “ben kendimi gösteremiyorum”, “ben farklıyım/tuhafım” cümleleri hâkim negatif  kognisyonları yansıtır.
Doğru tanı ve değerlendirme doğru müdahale ve desteğin şüphesiz ilk ve en kritik adımını oluşturmaktadır. Özel Öğrenme Güçlüğü yaşayan bireyler tüm eğitimleri boyunca, psiko-pedagojik terapiye, akademik desteğe ve farklı değerlendirilmeye ihtiyaç duyarlar. Gerçekte farklı düşünme, yaratıcılık, geniş ve zengin hayal gücü, ilginç ve özel ilgi alanları, gelişmiş sağ beyin fonksiyonları, sanata yatkınlık gibi pek çok güçlü özelliğe sahip bu bireylerin özgüvenlerini koruyup öne çıkarmak da terapi sürecinin mutlaka önemli bir parçasını oluşturmalıdır.